CMWP SDP zwraca uwagę na jednostronność oceny Rady Języka Polskiego na temat „pasków” w „Wiadomościach” TVP i apeluje o ostrożność i rzetelność przy jej cytowaniu w mediach. Rada Języka Polskiego, działająca przy Polskiej Akademii Nauk, przeanalizowała paski informacyjne z lat 2016-2017 nazywając je „Sprawozdaniem o stanie ochrony języka polskiego”, przekazanym zgodnie z ustawowym obowiązkiem marszałkowi Sejmu. Wg tego sprawozdania 75 proc. pasków informacyjnych „Wiadomości” TVP nie pełniło funkcji informacyjnej, tylko perswazyjną, kreacyjną i ekspresywną.

CWP SDP zwraca uwagę, iż Rada Języka Polskiego przeanalizowała jedynie treść i formę tzw. belek czyli słownych zapowiedzi materiałów reporterskich ukazujących się u dołu ekranu telewizyjnego w trakcie emisji programu informacyjnego (w sprawozdaniu RJP błędnie nazywa się je „paskami informacyjnymi”, podczas gdy pojęcie to w telewizji zarezerwowane jest dla podawanych u dołu ekranu przesuwających się bieżących informacji nie związanych wprost z nadawanym programem). Ocenie poddano jedynie 306 „pasków informacyjnych” podczas gdy w analizowanym okresie czyli w latach 2016 – 2017 wyemitowano ich 8 – 9 tysięcy, co oznacza, iż przeanalizowano mniej niż 4 % wszystkich „pasków” w „Wiadomościach” . Autorzy „sprawozdania” badali przy tym „paski” zapowiadające materiały reporterskie dotyczące jedynie 13 wydarzeń politycznych w Polsce lat 2016–2017 subiektywnie przez nich wybranych. Nie analizowano innych elementów przekazu telewizyjnego (werbalnych i pozawerbalnych ) w „Wiadomościach”, ani innych programów informacyjnych nadawcy publicznego, ani nie analizowano belek („pasków”) innych nadawców telewizyjnych. Na podstawie tak przeprowadzonych badań autorzy opracowania wyciągnęli jednak bardzo jednoznaczne ogólne wnioski – twierdzą ,iż praktyka językowa i komunikacyjna w paskach „Wiadomości” TVP 1 ma często charakter manipulacyjny – stosowane wówczas oddziaływania perswazyjne nadawcy na odbiorcę są ukryte i realizują partykularne cele nadawcy, bez uwzględnienia – szeroko rozumianej i inkluzywnej w swej istocie – kategorii dobra wspólnego. To zbyt daleko idące wnioski w stosunku do ilości przeanalizowanego materiału badawczego i przyjętej metody badawczej.

Niezrozumiałe i bardzo szkodliwe w swoich skutkach jest przy tym użycie przez Radę Języka Polskiego tytułu opracowania SPRAWOZDANIE ZE STANU OCHRONY JĘZYKA POLSKIEGO ZA LATA 2016–2017 „JĘZYK INFORMACJI POLITYCZNEJ” sugerującej przeprowadzenie szerokiej i całościowej analizy „języka informacji politycznej” w Polsce, gdy tymczasem dokument ten przedstawia jedynie wnioski dotyczące pojedynczego i to nie najważniejszego elementu jednego z kilku programów informacyjnych ukazujących się w ogólnopolskich stacjach telewizyjnych.

Wobec powyższego CMWP SDP apeluje do dziennikarzy o ostrożność i rzetelność przy cytowaniu zawartych w tym sprawozdaniu wniosków oraz przestrzega przed ich uogólnianiem w mediach ze względu na jednostronność przeprowadzonych badań oraz bardzo niewielki i subiektywnie wyselekcjonowany materiał badawczy, jaki poddano analizie.

 

dr Jolanta Hajdasz

Dyr. CMWP SDP

Warszawa, 5 kwietnia 2019 r.