W związku z otrzymanym projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw CMWP SDP przekazało 9 lipca b.r.  do Ministerstwa Sprawiedliwości swoje stanowisko w sprawie tego projektu.  Zgodnie z założeniami podanymi w treści uzasadnienia, znaczna jego część dotyczy ochrony informacji niejawnych w obszarze prawnoproceduralnym: postępowania cywilnego, a częściowo również sądowo administracyjnego oraz w innych obszarach regulacji.  Na uwagę zasługuje fakt, że w związku z tymi zmianami przewidziano m. in. kompleksowe uregulowanie kwestii tajemnicy zawodowej. W tej materii CMWP zobligowane było wyrazić swoje stanowisko, gdyż powyższe uregulowanie budzi wątpliwości w zakresie dotyczącym przyznania sądowi prawa do zwolnienia świadka od tajemnicy zawodowej. W szczególności dotyczy to tajemnicy dziennikarskiej.

Tymczasem projektodawca najwyraźniej uznał ten problem za niedostatecznie istotny i zastosował uregulowania, które zasadniczo należą do dziedziny prawa karnego. W przypadku ich przyjęcia, doprowadzi to do deprecjacji tajemnicy zawodowej, w tym  tajemnicy dziennikarskiej oraz zawodu dziennikarza w ogólności. CMWP SDP stoi na stanowisku, że projekt trudno pogodzić ze statusem zawodu dziennikarza. Zapisy projektu budzą wątpliwości z punktu widzenia przestrzegania wolności słowa, gwarantowanej mocą art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka oraz art. 54 ust. 1 Konstytucji RP. Według  CMWP SDP  dokument  ten wymaga istotnej korekty, jeżeli dalsze prace nad nim miałyby być kontynuowane.

W naszym uzasadnieniu podkreślamy, iż  brzmienie przepisu wskazuje, że ograniczenia zwolnienia od tajemnicy są w znacznej mierze uznaniowe (np. klauzula „dobra wymiaru sprawiedliwości”). Projektodawca wyszedł z założenia, że osoby  obowiązane do zachowania tajemnicy dziennikarskiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą „tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu”. Teoretycznie zabezpieczeniem dla dziennikarza ma być zasada, zgodnie z którą zwolnienie go od obowiązku zachowania tajemnicy nie może dotyczyć danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, lub identyfikację osób udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły nieujawnianie powyższych danych. Przewidziano również prawo do wniesienia zażalenia na postanowienie sądu, co wpisuje się w system zażaleniowy określony w k.p.c.

Przede wszystkim jednak, niewłaściwe wydaje się przenoszenie uregulowań i instytucji postępowania karnego na grunt postępowania cywilnego. Postępowanie karne służy ochronie fundamentalnych dóbr, takich jak np. bezpieczeństwo powszechne, życie i zdrowie ludzkie, dobro Państwa Polskiego, ochrona wymiaru sprawiedliwości itp. i ma zapewnić sprawne działanie organów wymiaru sprawiedliwości w tych sprawach. Natomiast postępowanie cywilne reguluje niezwykle szeroki obszar jurysdykcji sądowej w sprawach należących (często) do odrębnych dziedzin prawa i o odmiennej wadze. Do spraw rozpoznawanych przez sądy na gruncie k.p.c. należą m. in. sprawy z zakresu: prawa zobowiązań, prawa rzeczowego, prawa spadkowego, praw autorskich, prawa pracy, ubezpieczeń  społecznych itp. Zwolnienie od tajemnicy zawodowej powinno być dopuszczalne jedynie w zupełnie wyjątkowych przypadkach, o szczególnej wadze i przy zapewnieniu szeregu gwarancji procesowych. Trudno to dopuścić w zwykłej sprawie cywilnej, chyba że chodziłoby np. o zagrożenie dla majątku Skarbu Państwa wielomiliardową szkodą. Nie sposób przyjąć, aby sąd cywilny miał prawo zwolnienia dziennikarza (ale także adwokata, radcy prawnego, lekarza) od tajemnicy zawodowej w sprawie o zapłatę drobnej kwoty, w sporze o prawa autorskie, o dobra osobiste lub w sporze granicznym dotyczącym nieruchomości. W ogromnej większości tego rodzaju spraw zwolnienie od tajemnicy zawodowej powinno być całkowicie zakazane. Tymczasem projektodawca najwyraźniej uznał ten problem za niedostatecznie istotny  i zastosował uregulowania, które zasadniczo należą do dziedziny prawa karnego.
W naszej ocenie w  przypadku ich przyjęcia, doprowadzi to do deprecjacji tajemnicy zawodowej, w tym  tajemnicy dziennikarskiej oraz zawodu dziennikarza.CMWP – nowelizacja kpc 2018